Th�?trường túi ni lông �?nước ta hiện nay ch�?yếu là túi ni lông truyền thống, nguyên liệu có gốc t�?nhiên liệu hóa thạch, tức túi khó phân hủy. Đ�?giảm chi phí, nhiều nhà sản xuất đã c�?gắng ch�?tạo màng túi càng mỏng càng tốt. Loại túi này được cho là nguồn gốc gây ra vấn nạn môi trường hiện nay do khó phân hủy, ch�?dùng được một lần do màng túi mỏng, d�?thủng, rách, nh�?nên d�?b�?“gió cuốn đi�?bay đi khắp nơi và cuối cùng thường trôi theo dòng nước ra đại dương. S�?phát hiện “đảo rác nhựa�?(thực ra là một khu vực biển có mức tập trung hạt nhựa mật đ�?cao trong nước biển)vào đầu những năm 1990 �?Thái Bình Dương (khu vực nằm giữa quần đảo Hawaii và California) là bằng chứng mạnh m�?khiến các t�?chức môi trường phát động nhiều chiến dịch kêu gọi chống rác thải nhựa cũng như chống ô nhiễm đại dương rộng khắp.

Phong trào hạn ch�?s�?dụng túi ni lông khó phân hủy đang được hưởng ứng khắp th�?giới. Người ta kêu gọi không s�?dụng túi ni lông dùng một lần và khuyến khích s�?dụng các vật liệu thân thiện với môi trường đ�?thay th�? Giấy, thủy tinh và vải bông là những vật liệu được xem là truyền thống và có th�?s�?dụng ngay đ�?đáp ứng phong trào. Tuy nhiên, t�?chức Hòa Bình Xanh và các nhà khoa học cũng nhanh chóng phát hiện ra mặt trái của những vật liệu này. Nó không thực s�?“Xanh�?như cảm nhận ban đầu. Vòng đời sản phẩm, hay nói cách khác là quá trình sản xuất, s�?dụng và tiêu hủy sản phẩm t�?những vật liệu này có ảnh hưởng sinh thái tổng hợp xấu hơn cho môi trường khi so với túi ni lông. Một nghiên cứu của B�?Môi trường và Lương thực Đan Mạch, thậm chí còn cho con s�?c�?th�? sản phẩm túi giấy gây ra tác động tới môi trường lớn hơn túi ni lông dùng một lần tới hơn 43 lần và túi ch�?tạo bằng bông hữu cơ s�?có tác động môi trường lớn hơn túi nilông dùng một lần tới hơn 20.000 lần.Chiếc túi thân thiện nhất với môi trường lại là túi ni lông bằng polyester (PE) được s�?dụng lại nhiều lần, c�?th�?là ít nhất 35 lần.

Túi ni lông, hay bịch ni lông, sản xuất t�?hạt nhựa, một sản phẩm t�?quá trình lọc hóa dầu, được phát minh vào năm 1935 bởi Wallace Hume Carothers, một nhà phát minh người M�?– người có hơn 100 bằng phát minh.

Trung Đông, nơi có nhiều giếng dầu lớn nhất th�?giới, cũng là nơi có các nhà cung cấp hạt nhựa lớn và chất lượng nhất.Tuy vậy, hạt nhựa nguyên sinh không được sản xuất trực tiếp t�?dầu thô. Chúng là sản phẩm phái sinh trong quá trình lọc hóa dầu phức tạp. Và như vậy, có sản xuất nhựa hay không thì quá trình lọc hóa dầu vẫn hoạt động chừng nào trái đất còn dầu m�? Thậm chí nhựa còn có th�?được sản xuất t�?loại khí đồng hành của m�?dầu mà nếu không phải đốt b�?do năng lượng của khí quá cao, nếu hiện diện trong khí đốt s�?tạo ra sức nóng quá lớn không thích hợp s�?dụng dân dụng.

Thực ra, gán cho túi ni lông là tội phạm chính gây ra ô nhiễm môi trường, nhất là trong đại dương, là không chính đáng. S�?dĩ túi ni lông thường b�?bêu xấu do bản chất nh�? luôn trôi nổi nên d�?b�?nhìn thấy trên bãi rác, trên bãi biển�?và là th�?phạm chính gây tắc nghẽn cống ngầm đô th�? T�?chức Liên Minh Xanh (Anh) tính toán rằng, túi ni lông ch�?chiếm 1% rác thải nhựa �?đại dương. Trong các ao h�? các mặt hàng nhựa s�?dụng một lần ph�?biến nhất được thu thập theo th�?t�?thuộc các loại sau: tàn thuốc lá, chai và nắp, giấy gói, ly và nắp, ống hút và que khuấy.Túini lông, dao kéo và các hình thức đóng gói khác nằm trong top 10. Một nghiên cứu do Liên Hợp Quốc tài tr�?năm 2016 cũng cho thấy rác thải ngoài đại dương ch�?yếu là do ngư c�? chai nhựa, đ�?dùng nhựa s�?dụng trong đánh bắt hải sảnnhư xô nhựa, chậu nhựa và t�?các phao nổi. Một thông tin thú v�?v�?ô nhiễm đại dương vừa được tạp chí PNAS (tập hợp các bài viết của Học viện Khoa học Quốc Gia Hoa K�? công b�?ngày 30/9/2019. Các nhà nghiên cứu của học viện đã kiểm tra các chai nhựa và các mảnh vụn khác trôi dạt trên đảo Inaccessible, một vùng đất xa xôi và không có người �?phía nam Đại Tây Dương.Theo đúng tên gọi (không tiếp cận được), hòn đảo này rộng 14km2 và là tàn dư của một ngọn núi lửa, xung quanh là vách đá, ch�?phía tây là có th�?tiếp cận được qua bãi đá. Các nhà nghiên cứu đã tới đây vào các năm 1984, 2009 và 2018.H�?phát hiện ra rằng s�?chai nhựa tích lũy trên đảo đã tăng 15% mỗi năm trong 35 năm qua. Căn c�?trên nhãn mác, h�?thấy rằng thời gian 1980, các v�?chai đến t�?Nam M�?là ch�?yếu, tới năm 2009 thì ch�?còn phân nửa, nửa còn lại là t�?Châu Á. Tới nay, 75% là t�?Châu Á, ch�?yếu là Trung Quốc. Trong thời gian theo dõi 72 ngày trên đảo, hầu hết các chai xuất hiện đến t�?Trung Quốc và tem ngày trên các chai đó cho thấy phần lớn được sản xuất trong hai năm qua. Nhưng đ�?các chai trôi t�?nhiên t�?châu Á đến địa điểm này �?Đại Tây Dương s�?mất t�?​​ba đến năm năm, các tác gi�?nghiên cứu cho rằng chúng phải đến t�?một nơi khác. Kiểm tra tất c�?các d�?kiện, h�?kết luận nguồn chai nhựa này là t�?tàu buôn Trung Quốc. Thậm chí các chai có hình dạng b�?dập mỏng và có nắp đậy, một hình thức thường thấy đ�?tiết kiệm không gian chuyên ch�?rác thải.

Tuy vậy, túi ni lông nói riêng và các sản phẩm nhựa đúng là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng nếu không được thu gom tái ch�? Do bản chất khó phân hủy, mỗi ngày chúng tích lũy càng nhiều và các Chính ph�?cũng ngày càng cảm thấy khó khăn về�?phương án giải quyết rác thải. Nhựa có đặc tính là có th�?tái ch�?mà chất lượng không suy giảm nhiều.Đối với ngành nhựa, rác thải nhựa nếu được tái ch�?s�?là nguồn nguyên liệu hấp dẫn vì giá thành r�?�?một s�?nước, h�?bắt khách hàng phải tr�?thêm một s�?tiền khi mua thức uống chứa trong chai nhựa.S�?phí này s�?được hoàn tr�?khi người tiêu dùng mang tr�?chai đã qua s�?dụng. Phương án này thực s�?hiệu qu�?đ�?thu gom vật liệu mang v�?nhà máy tái ch�? Tuy nhiên, với túi ni lông, phương án tương t�?khó kh�?thi vì túi ni lông khi qua s�?dụng rất khó làm sạch. Chí phí đ�?tái ch�?cao khiến các nhà tái ch�?không mặn mà thu gom vật liệu này. Phương án s�?dụng “Xanh�?nhất là s�?dụng nhiều lần. Cũng vì vậy, tháng 6/2019, Ngh�?viện Châu Âu đã thông qua lệnh ch�?th�?v�?thời hạn cho các nước thành viên đ�?ban hành lệnh cấm đối với túi ni lông đựng hàng và túi đựng bánh mì bằng nhựa dùng một lần.

Do bản chất khó phân hủy, túi ni lông b�?hạn ch�?s�?dụng. Các nhà tạo lập chính sách môi trường yêu cầu các loại túi đựng hàng phải có kh�?năng phân hủy sinh học, tức phải v�?với t�?nhiên sau khi được s�?dụng.Nhựa rất hữu ích và là cách tốt nhất đ�?ngăn ngừa lãng phí thực phẩm và bệnh tật, bằng cách bảo v�?thực phẩm của chúng ta khỏi b�?nhiễm bẩn và hư hỏng.Nhựa tốt hơn nhiều khi so với giấy, bìa các tông hay vải vóc. Đặc biệt khi chúng b�?ướt,  nhưng đó cũng là vấn đ�?cơ bản, rằng nếu chúng b�?thải ra môi trường m�?như khi x�?rác chúng s�?nằm đó và trôi nổi xung quanh hàng chục năm, và có th�?hàng trăm năm trước khi phân hủy sinh học. Với những đặc tính bền, nh�? không thấm nước, thấm khí�?của túi ni lông, các loại nguyên vật liệu được coi là thân thiện với môi trường như giấy, thủy tinh, vải�?khó có th�?đáp ứng.

Có ba loại túi phân hủy sinh học ch�?yếu được giới thiệu đ�?thay th�? Một loại là túi sinh học dùng nguyên liệu có gốc thực vật như bắp, khoai mì, đường mía�?(trên th�?trường hiện gọi là túi vi sinh), loại th�?hai là hỗn hợp nhựa truyền thống và nhựa gốc thực vật… và th�?ba là loại túi t�?phân hủy sinh học dùng nguyên liệu nhựa có b�?sung ph�?gia t�?hủy đặc điểm là xúc tiến oxy hóa. Loại túi vi sinh hiện giá thành còn cao, khoảng 3-4 lần túi thường, và đ�?có th�?phân hủy sinh học đúng nghĩa, hai loại túi có gốc thực vật này cần thu gom tập trung đ�?�?trong môi trường công nghiệp thích hợp. Túi ni lông thân thiện với môi trường – t�?phân hủy sinh học hiện có giá thành ch�?cao hơn khoảng 10-20% túi ni lông thông thường.Đặc điểm của loại túi nàylà có kh�?năng phân hủy sinh học nhanh hơn nhiều so với túi thông thường trong môi trường m�?

TÚI NI LÔNG THÂN THIỆN VỚI MÔI TRƯỜNG – T�?PHÂN HỦY SINH HỌC

Quá trình sáng ch�?ra túi ni lông thân thiện với môi trường – t�?phân hủy sinh học bắt nguồn t�?chính đặc tính bền vững của chúng. Giáo sư Gerald Scott và các đồng nghiệp tại Anh đã sáng ch�?ra chúng vào những năm 1970. H�?nghiên cứu thiết k�?đ�?nhựa tr�?nên vững bền nhưng h�?nhận ra rằng s�?vững bền đó có th�?gây vấn đ�?nếu nhựa xâm nhập vào môi trường m�?như là rác thải. Do đó, h�?tìm mọi cách đ�?làm cho cấu trúc phân t�?của nhựa t�?động phá v�?khi nó đã phục v�?xong mục đích t�?thân và h�?đã tạo ra nhựa t�?phân hủy sinh học. H�?đã ch�?ra được một ph�?gia trộn thêm vào nguyên liệu nhựa trong quá trình sản xuất để�?vừa đảm bảo tính ổn định của nhựa phục v�?mục đích của sản phẩm, sau đó s�?xúc tiến oxy hóa đ�?t�?phân hủy. Đây là một s�?kết hợp rất tinh vi nên nguyên tắc ch�?tạo thì có th�?nhiều người biết nhưng ch�?tạo thành công đ�?nhựa phân hủy sinh học trong một khoảng thời gian hai, ba năm thì không nhiều nhà sản xuất đạt được.

Các sản phẩm nhựa t�?phân hủy sinh học được sản xuất t�?​​các polyme thông thường, nhưng nhà sản xuất sản phẩm đã thêm chất xúc tác vào hỗn hợp polymer, điều này làm tăng s�?thay đổi cấu trúc phân t�?nếu nó tr�?thành rác trong môi trường m�? do đó nó b�?phân hủy sinh học nhanh hơn nhiều so với nhựa thông thường. Nhựa t�?phân hủy sinh học có th�?được sản xuất bởi các nhà máy nhựa hiện tại với ít hoặc không mất thêm chi phí, không cần thay đổi máy móc hoặc lực lượng lao động. Nhựa t�?phân hủy sinh học không cần các điều kiện đặc biệt đ�?phân rã và phân hủy sinh học. Điều kiện môi trường duy nhất cần thiết cho s�?phân hủy sinh học là oxy và vi khuẩn, c�?hai th�?đó đều có �?khắp mọi nơi trong môi trường m�? Giống như các vật liệu khác, túi ni lông t�?phân hủy sinh học không nên b�?chôn lấp. Tuy chúng cũng s�?phân hủy nhưng cũng như các vật liệu phân hủy hiếm khí khác, quá trình này s�?tạo ra khí mê tan, một loại khí nhà kính độc hại hơn khí carbonic nhiều lần.

Kh�?năng phân hủy sinh học của túi ni lông thân thiện với môi trường �?t�?phân hủy sinh học được hiểu rằng, nếu b�?loại b�?trong môi trường, nó s�?không nằm đâu đó hoặc trôi nổi trong nhiều thập k�?như một vấn nạn cho các th�?h�?tương lai. Thay vào đó, nó s�?tr�?nên phân hủy sinh học nhanh hơn nhiều so với nhựa thông thường, và s�?được tái sinh tr�?lại t�?nhiên bởi vi khuẩn và nấm.

Bất c�?một sản phẩm nhân tạo nào cũng phân hủy sinh học và quá trình phân hủy bắt đầu diễn ra ngay sau khi được sản xuất.Vấn đ�?đối với môi trường ch�?là thời gian phân hủy có th�?rất lâu, hàng chục, hàng trăm năm.Các sản phẩm nhựa t�?phân hủy sinh học không được thiết k�?đ�?phân hủy ngay lập tức, nếu không chúng s�?không có cuộc đời hữu ích, chúng được thiết k�?đ�?phân hủy và phân hủy sinh học nhanh hơn nhiều so với nhựa thông thường.Mục tiêu của sản phẩm phân hủy sinh học là khoảng thời gianphân hủy sinh học của sản phẩm s�?ngắn hơn nhiều so với bất c�?th�?gì được tích lũy trong h�?sinh thái.Thời gian phân hủy chính xác ph�?thuộc vào công thức của sản phẩm nhựa (một s�?được thiết k�?đ�?xuống cấp nhanh hơn các sản phẩm khác) và các điều kiện trong môi trường nơi chúng nằm hoặc trôi nổi. Ánh sáng mặt trời và nhiệt s�?đẩy nhanh quá trình nhưng không nhất thiết. Trong môi trường nước, nhựa có trọng lượng riêng nh�?hơn 1, vì vậy chúng s�?nổi trên b�?mặt nơi có nhiều oxy, ánh sáng mặt trời và vi khuẩn.

Có th�?nói chắc chắn rằng tại bất k�?thời điểm và địa điểm nào trong môi trường m�? một mặt hàng nhựa sinh học s�?tr�?nên phân hủy sinh học nhanh hơn đáng k�?so với một mặt hàng nhựa thông thường.Đó là điểm cốt yếu. Chúng ta có muốn nhựa có th�?nằm hoặc trôi nổi xung quanh trong vòng 100 năm, hay nhựa s�?được quay vòng tr�?lại t�?nhiên sau hai-ba năm hoặc ít hơn? Tất nhiên, các nhà sản xuất cũng không muốn nhựa trôi dạt ngoài biển, nhưng đó không phải là thực t�?trong tương lai gần.

Túi ni lông thân thiện với môi trường t�?phân hủy sinh học không khuyến khích hành vi x�?rác, nhưng trong trường hợp l�?thải ra môi trường thì ta cũng an tâm phần nào vì chúng s�?vẫn t�?phân rã thành vật liệu oxy hóa gốc nhựa và phân hủy sinh học nh�?nấm, vi khuẩn, x�?khuẩn, luân trùng… Ngay trong môi trường biển, trong khoảng thời gian nhất định, một s�?chủng loại vi khuẩn có mặt �?lớp nước tính bằng micrômét trên b�?mặt đại dương s�?góp phần phân hủy phần vật liệu gốc nhựa này thành khí carbonic, nước và sinh khối.

Khi các sản phẩm nhựa đặc biệt nh�?và b�?chứa chung với các vật liệu khác, năng lượng và tài nguyên được s�?dụng đ�?thu thập, vận chuyển, phân loại, làm sạch và tái x�?lý s�?nhiều hơn so với yêu cầu đ�?sản xuất nhựa mới và việc tái ch�?như vậy không phải là s�?lựa chọn tốt nhất v�?kinh t�?hay môi trường. Không nên phục hồi giá tr�?trong vật liệu nhựa có giá tr�?thấp như túi ni lông đã qua s�?dụng bằng tái ch�?cơ học. Như đã nói �?trên, túi ni lông không phải là đối tượng chú ý của các nhà thu gom và tái ch�?(tái ch�?nên tập trung vào các vật liệu có giá tr�?hơn như chai PET). Tuy vậy, túi ni lông t�?phân hủy sinh học cũng có th�?đi vào luồng tái ch�?mà không gây bất c�?tr�?ngại nào cho chất lượng sảnphẩm tái ch�?

�?một s�?quốc gia (đặc biệt là UAE, �?Rập Saudi và Parkistan�?, chính ph�?đã nhận ra rằng h�?không th�?cấm nhựa vì đó là điều cần thiết cho cuộc sống hàng ngày của người dân, nhưng h�?cũng biết rằng h�?không th�?ngăn chặn một lượng nhựa lớn xâm nhập vào môi trường như rác thải. Do đó, h�?đã ban hành luật đ�?ngăn chặn mọi người s�?dụng nhựa thông thường và, sau khi đã thực hiện thẩm định sâu rộng v�?công ngh�?t�?phân hủy sinh học, h�?cũng ra luật bắt buộc s�?dụng túi ni lông t�?phân hủy sinh học.

SẢN PHẨM TÚI NI LÔNG THÂN THIỆN VỚI MÔI TRƯỜNG T�?PHÂN HỦY SINH HỌC CỦA VAFACO

T�?năm 2008, Vafaco đã thực hiện sản xuất túi ni lông “Thân thiện với môi trường – t�?phân hủy sinh học”. Đ�?được B�?Tài nguyên và Môi trường công nhận, VAFACO đã phải tìm hiểu công ngh�?hơn hai năm, phải gửi sản phẩn sang Phòng thí nghiệm �?Châu Âu đ�?th�?nghiệm phân hủy sinh học theo các tiêu chuẩn khắt khe của th�?giới. VAFACO hiện đang cung cấp túi ni lông thân thiện môi trường �?t�?phân hủy sinh học cho h�?thống các siêu th�? trung tâm thương mại, nhà sách, công ty du lịch, túi rác cho các bệnh viện, khu vui chơi, khu ngh�?dưỡng�?trên khắp c�?nước.

Trong khi chưa có giải pháp nào tốt hơn thì túi ni lông thân thiện với môi trường – t�?phân hủy sinh học là giải pháp đã được th�?nghiệm, sẵn có, r�?và hợp lý đ�?thay th�?túi ni lông khó phân hủy trước khi quá muộn đối với môi trường trái đất chúng ta.